Ο Γέρακας, ο εκπληκτικός αυτός προορισμός σε απόσταση 22 χλμ από την Καστροπολιτεία, ήταν κατά την περίοδο της ακμής της Μονεμβασιάς, ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα λιμάνια της ευρύτερης περιοχής.
Από το Γέρακα γινόταν κυρίως η εξαγωγή των προϊόντων της αμπελουργίας, και κυρίως του περίφημου οίνου Malvasia.
Για αυτό άλλωστε ονομαζόταν και Porto delle Botte, δηλαδή λιμάνι των Βαρελιών.
Μια άλλη ονομασία του ήταν Porto Cadena εξαιτίας της τεράστιας αλυσίδας με την οποία έκλειναν την είσοδο του φυσικού λιμανιού οι Ενετοί προκειμένου να αποτρέψουν κάθε «ανεπιθύμητο» επισκέπτη.
Αλλά ο Γέρακας ήταν το λιμάνι της Μονεμβασιάς όπου μπορούσε να εξυπηρετηθεί ο μακροχρόνιος ελλιμενισμός των πλοίων και παράλληλα να προσφέρονται υπηρεσίες, π.χ. ναυπηγεία ή ναύσταθμος.
Στο Γέρακα ήταν που το 878 μ.Χ. φιλοξενήθηκε όλος ο βυζαντινός στόλος όταν οι αντίξοες καιρικές συνθήκες ανέκοψαν την πορεία του προς τη Σικελία, όπου και κατευθυνόταν προκειμένου να βοηθήσει τις Συρακούσες, τις οποίες πολιορκούσαν οι Άραβες.
Ο στόλος παρέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα, προφανώς λόγω και της απροθυμίας του ναυάρχου Αδριανού να συγκρουστεί με τους Άραβες.
Οι Συρακούσες έπεσαν, κατά την επιστροφή του στόλου στην Κωνσταντινούπολη, ο Αδριανός τιμωρήθηκε ενώ η φιλοξενία του βυζαντινού στόλου στο Γέρακα φέρεται πως αποτέλεσε και την καλύτερη αφορμή για τους Άραβες προκειμένου να επιτεθούν και να καταστρέψουν τη Μονεμβασιά.
Η καταστροφική κατάληψη της πόλης, η αιχμαλωσία όλων των κατοίκων της, η βεβήλωση των ναών και η ερήμωση επί ένα άγνωστο διάστημα αποτέλεσε μια κρίση, η οποία ωστόσο αναφέρεται ότι πρέπει να ξεπεράστηκε γρήγορα.
Το εντυπωσιακό φυσικό τοπίο συμπληρώνουν τα καστανοκόκκινα αλμυρά έλη του υγροβιότοπου του Γέρακα.
Ο υγροβιότοπος του Γέρακα (δίκτυο Natura 2000) λόγω του μικρού του βάθους και της αφθονίας τροφής, αποτελεί σταθμό μετανάστευσης και τόπο διαχείμασης για μεταναστευτικά πουλιά, όπως λευκοτσικνιά, αργυροτσικνιά, ενώ έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς και κύκνοι, πρασινοκέφαλες πάπιες, κοκ.
(το κείμενο βασίζεται σε στοιχεία και πληροφορίες από το βιβλίο «Μονεμβασιά, μια Βυζαντινή Πόλις Κράτος» της Χάρις Α. Καλλιγά, εκδ. Ποταμός)