Ένας μεγάλος αριθμός ιστορικών μνημείων βρίσκεται διάσπαρτος σε όλο το Δήμο Μονεμβασιάς. Όπως συμβαίνει γενικά στην Πελοπόννησο, έτσι και σε αυτήν την περιοχή υπάρχουν οι σιωπηλοί μάρτυρες του παρελθόντος που αφηγούνται μια πολυτάραχη ιστορία ανθρώπινων επιτευγμάτων, εισβολών και πολέμων, πολιτισμού και προόδου.

Ένα παράθυρο σε αυτό το παρελθόν ανοίγει μέσα από τις περιγραφές του αρχαίου περιηγητή Παυσανία, ο οποίος κατέγραψε με λεπτομέρεια τα σημαντικότερα μνημεία της εποχής του. Έτσι περιέγραψε την ακμάζουσα τότε πόλη της Επιδαύρου Λιμηράς, της οποίας τα απομεινάρια στέκουν αγέρωχα απέναντι από τον βράχο της Μονεμβασιάς. Ιδιαίτερα ατμοσφαιρικά είναι επίσης τα ερείπια των Αρχαίων Κυφάντων πάνω από το σημερινό Κυπαρίσσι αλλά και τα ευρήματα στο Κάστρο Ζάρακα στο σημερινό Γέρακα.

Ο επισκέπτης του Δήμου Μονεμβασιάς έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί δύο μοναδικής αρχαιολογικής αξίας βυθισμένες πολιτείες. Τόσο ο προϊστορικός οικισμός στο Παυλοπέτρι μεταξύ της Νεάπολης και της Ελαφονήσου, όσο και η αρχαία βυθισμένη πολιτεία της Πλύτρας στον Ασωπό φανερώνουν την ένταση των γεωλογικών ανακατατάξεων σε όλη τη χερσόνησο Μαλέα. Τα ερείπια των δύο αυτών πόλεων είναι ορατά από την ακτή και μπορούν εύκολα να εξερευνηθούν κολυμπώντας με μάσκα και αναπνευστήρα.

Τα αναρίθμητα κάστρα δείχνουν ότι ο πλούτος της περιοχής ανέκαθεν προσέλκυε εισβολείς. Ήδη από την αρχαιότητα αλλά πολύ περισσότερο το μεσαίωνα οι κάτοικοι ήταν αναγκασμένοι να οχυρωθούν προκειμένου να επιβιώσουν σε έναν κόσμο συνεχών πολέμων, ξένων εισβολών και ληστρικών επιδρομών από πειρατές. Εντυπωσιακότερη όλων – και μια από τις ομορφότερες μεσαιωνικές πόλεις της Μεσογείου – είναι η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς που αποτέλεσε για πολλούς αιώνες ένα απόρθητο φρούριο αλλά και τόπο ευημερίας και πολιτισμού.

Επιβλητικά κάστρα και ατμοσφαιρικά απομεινάρια οχυρωματικών έργων που αξίζει κανείς να επισκεφτεί υπάρχουν επίσης στο Μεσοχώρι, όπου δεσπόζει το κάστρο της Αγίας Παρασκευής, και τα απομεινάρια του Παλαιοκάστρου στα Παπαδιάνικα.

Πρόσφατο μνημείο πολέμου και κατοχής είναι το Γερμανικό Παρατηρητήριο που χτίστηκε κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κοντά στο Ακρωτήριο Μαλέα.

Ωστόσο, υπάρχουν και οι μάρτυρες ενός πιο ειρηνικού παρελθόντος. Ο νερόμυλος στα Τάλαντα αφηγείται μια διαφορετική ιστορία, αυτήν του καθημερινού μόχθου και της λαϊκής παράδοσης των χωριών της περιοχής.

Έναν πλούτο πληροφοριών για τα ήθη και έθιμα των κατοίκων θα βρει ο επισκέπτης και στα λαογραφικά μουσεία της Ρειχιάς και των Βελιών.

Τέλος ο εμβληματικός φάρος του Καβομαλιά, αποτελεί μνημείο της παγκόσμιας ναυτοσύνης.

Για τον εξειδικευμένο μελετητή, ο τόπος αποτελεί ιστορικό παράδεισο με αναρίθμητα μνημεία και ευρήματα σε όλη την έκταση του Δήμου Μονεμβασιάς.

Αρχαία Ασωπός Πλύτρα

Η αρχαία πόλη Ασωπός, ταυτίζεται με τα λείψανα στην μικρή χερσόνησο στα ΝΑ της σύγχρονης Πλύτρας. Η πόλη μαρτυρείται επιγραφικά και ανασκαφικά από την ύστερη ελληνιστική εποχή και κατά τον Παυσανία ήταν αρχικά μέλος του Κοινού των Λακεδαιμονίων και αργότερα του κοινού των Ελευθερολακώνων. Από επιγραφικές μαρτυρίες γνωρίζουμε επίσης ότι στην περιοχή της είχε εκτάσεις ο Γαίος Ιούλιος Ευρυκλής, η σημαντικότερη πολιτική φυσιογνωμία της Λακωνίας κατά την εποχή του Αυγούστου.

Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, υπήρξε μια από τις σημαντικότερες πόλεις της χερσονήσου του Μαλέα και σημαντικός σταθμός του ρωμαϊκού αυτοκρατορικού οδικού δικτύου. Η ακμή της πόλης, φαίνεται ότι συνεχίσθηκε κατά τα πρώιμα, τουλάχιστον, βυζαντινά χρόνια όπως δείχνει η αναφορά της σε γραπτά κείμενα της εποχής και τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά λείψανα.

Σήμερα αρχαία λείψανα είναι ορατά στην ακτή, αλλά και μέσα στη θάλασσα, όπου έχει καταβυθιστεί μεγάλο μέρος της αρχαίας πόλης. Στην ακτή σώζονται ταφικά μνημεία, δύο τουλάχιστον λουτρικά οικοδομήματα, ένα από τα οποία με ψηφιδωτά δάπεδα, καθώς και λείψανα άλλων κτιρίων, δεξαμενών κ.τ.λ.

Στη θαλάσσια περιοχή ΝΑ της χερσονήσου, είναι ορατό πολύ κοντά στην ακτή, τμήμα μεγάλου οικοδομήματος της ελληνιστικής εποχής, κατασκευασμένου από ορθογώνιες λιθοπλίνθους που προέρχονται από γειτονικά αρχαία λατομεία. Πιθανή είναι επίσης η ύπαρξη καταβυθισμένου σήμερα αρχαίου μόλου στα ανατολικά της μικρής χερσονήσου.

Περιοχή:

Πλύτρα- Ασωπός

Πληροφορίες:

Στην είσοδο του λιμανιού της Πλύτρας υπάρχει πινακίδα προς τον αρχαιολογικό χώρο. Μετά από περπάτημα λίγων μέτρων φθάνουμε στο χερσαίο τμήμα του. Το πιο εντυπωσιακό κομμάτι όμως είναι αυτό που βρίσκεται βυθισμένο στο νερό. Ο καλύτερος τρόπος για να το εξερευνήσουμε είναι κολυμπώντας με μάσκα και αναπνευστήρα. Η αυτόνομη κατάδυση με φιάλες αερίων απαγορεύεται.

Πάντα επισκέψιμος.

Δωρεάν είσοδος.

Καστροπολιτεία Μονεμβασιάς