Την υψηλή διατροφική αξία του βατικιώτικου κρεμμυδιού και τα ευεργετικά αποτελέσματα που αυτό έχει στην ανθρώπινη υγεία επισημαίνει επιστημονική έρευνα (που έγινε από τους καθηγητές Σπ. Πετρόπουλο, Angela Fernandes, Lillian Barros, Isabel Ferreira και Γεωργία Ντάτση), η οποία πρόκειται να δημοσιευτεί στο 182 τεύχος του διεθνούς κύρους επιστημονικού περιοδικού Food Chemistry του Elsevier Science.
Η έρευνα, η οποία για πρώτη φορά καταγράφει τα μορφολογικά χαρακτηριστικά και την θρεπτική αξία του βατικιώτικου κρεμμυδιού, καθιστά εξαιρετικά σαφές το πόσο ευεργετικό είναι το προϊόν αυτό για την ανθρώπινη υγεία.
Συγκρίνοντας το με άλλα είδη κρεμμυδιού, η μελέτη υπογραμμίζει πως το βατικιώτικο κρεμμύδι είναι μια πολλά υποσχόμενη καλλιέργεια, καθώς το προϊόν είναι πολύ πλούσιο σε μεταλλικά στοιχεία, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και οργανικά οξέα, ενώ παράλληλα επισημαίνει πως θα πρέπει η αξία αυτή να κεφαλαιοποιηθεί ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).
«Η αυξανόμενη ζήτηση της αγοράς για διατροφικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, συγκεκριμένης προέλευσης και συγκεκριμένων καλλιεργητικών μεθόδων, δίνει την ευκαιρία στους αγρότες να στραφούν σε παραδοσιακές ποικιλίες και τοπικά προϊόντα, τα οποία μπορούν να καλλιεργηθούν με ήπιες μεθόδους και να προσαρμοστούν στις ειδικές κλιματικές συνθήκες. Επιπλέον, η διατήρηση μιας καλλιέργειας που συνδέεται με ειδικά προϊόντα και περιοχές, θα αυξήσει περαιτέρω την προστιθέμενη αξία αυτών των προϊόντων» υπογραμμίζει η επιστημονική έρευνα.
Η έρευνα κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα ειδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του κρεμμυδιού, επισημαίνοντας την ισχυρή και πικάντικη γεύση του, καθώς και τη δυνατότητα πολύμηνης αποθήκευσης του.Ενδεικτικά αναφέρεται πως τα χαρακτηριστικά του κρεμμυδιού (χαμηλή περιεκτικότητα σε υγρασία του βολβού, στενή αλληλοεπικάλυψη των χιτώνων και ο στενός λαιμός του) το προστατεύουν από τη σήψη με αποτέλεσμα να διατηρείται για περίπου 8 με 9 μήνες, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποθηκευτεί σε κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας.
Συγκομιδή και καλλιέργεια
Αυτήν την περίοδο είναι σε εξέλιξη η συγκομιδή του βατικιώτικου κρεμμυδιού, η καλλιέργεια του οποίου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μια και «κρατά» εδώ και αιώνες, με την εμπειρία και τη γνώση της καλλιεργητικής πρακτικής του να περνά από γενιά σε γενιά.
Η παραγωγική διαδικασία είναι τριετής, με τους παραγωγούς να επιλέγουν στις αρχές Μαΐου τους βολβούς με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά, οι οποίοι φυτεύονται για να αποτελέσουν τις περίφημες «κρεμμυδομάνες», από όπου θα παραχθούν οι σπόροι για να χρησιμοποιηθούν στα επόμενα στάδια της καλλιέργειας.
Οι σπόροι σπέρνονται για την παραγωγή του κοκκαριού, τα οποία φυτεύονται για την παραγωγή των ξηρών ή χλωρών κρεμμυδιών.
Στην περίπτωση του βατικιώτικου κρεμμυδιού, μια απαραίτητη διαδικασία για την ανάπτυξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών του είναι η «μεθωρίμανση» των βολβών, η οποία συμβάλλει στην ξήρανση του λαιμού και των ριζών αλλά και στη σκλήρυνση των προστατευτικών εξωτερικών φύλλων (κάτι που προστατεύει τους βολβούς από μεγάλο αριθμό παθογόνων) και επιπλέον συνδράμει στην ανάπτυξη του χρώματος και της γεύσης.
Η μεθωρίμανση γίνεται για 15 με 20 ημέρες στο χωράφι μετά τη συγκομιδή, δηλαδή από τα μέσα Μαΐου έως τα τέλη Ιουνίου, όταν και είθισται στην περιοχή των Βατίκων να επικρατούν ξηροί και θερμοί άνεμοι, μεγάλη ηλιοφάνεια και χαμηλή υγρασία.
Η καλλιεργητική πρακτική σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες καθιστούν την ποιότητα του βατικιώτικου κρεμμυδιού μοναδική.
Οι μέτριες θερμοκρασίες του χειμώνα, που συνήθως δεν μειώνονται κάτω από τους 10 βαθμούς Κελσίου επιτρέπουν την πρώιμη φύτευση των κοκκαριών και ευνοούν την ανάπτυξη φυτών με ισχυρό ριζικό σύστημα και πλούσιο φύλλωμα, ενώ η μεγάλη ηλιοφάνεια και οι σχετικά υψηλές θερμοκρασίες της άνοιξης και του Ιουνίου συντελούν στην καλή βολβοποίηση και μεθωρίμανση στη συνέχεια των κρεμμυδιών, ώστε να αποκτήσουν το χαρακτηριστικό τους άρωμα και γεύση.
Η χαμηλή σχετικά υγρασία και οι βόρειοι άνεμοι που επικρατούν κατά τη διάρκεια της μεθωρίμανσης, θεωρούνται ευνοϊκές συνθήκες, όπως και η αυξημένη ηλιοφάνεια, οι ξηροί άνεμοι και η απουσία βροχοπτώσεων που συμβάλλουν στην καλή ξήρανση των βολβών προσδίδοντας τους αυξημένο ποσοστό ξηράς ουσίας.
Καθίσταται σαφές ότι το βατικιώτικο κρεμμύδι είναι ένα προϊόν σε πλήρη αρμονία με τον τόπο και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν σε αυτό.
Παράμετροι που το καθιστούν μοναδικό.